Verbeterde voedselproductie (17b): hoe voorkom je plagen / pest problemen

De meeste mensen willen gezonder eten, en willen een gezonder ecosysteem, zonder pesticiden te gebruiken. Vraag een reguliere agrarier en die kijkt je aan alsof je gek bent, dat gaat je niet lukken, je ontkomt in een monocultuur er niet aan om met pesticiden plagen en pest problemen te voorkomen.

Toch zijn er stappen te nemen om de plaagdruk te voorkomen, wat veel beter mogelijk wordt, als een regeneratief systeem goed wordt ontworpen. De amerikaan John Kempf heeft een interessante plantgezondheid piramide ontwikkeld (zie ook deze video met uitleg). Deze blogpost duikt daarom in de plant gezondheid piramide. Maar eerst een zijstap in de chemie van planten.

Ons voedsel (11b): Waarom bacteriele gronden tot een lager koolstofgehalte in de bodem leiden

Meer een meer onderzoeken laten zien dat onze moderne landbouw wereldwijd leidt tot een afname van het organisch stofgehalte in de bodem, en daarmee ook tot een afname van de bodemvruchtbaarheid, waarmee gezonde bodem verandert in stof, wat gemakkelijk erordeert (zie deze blogpost). In deze blogpost wordt ingegaan op een belangrijke reden die bijdraagt aan deze verandering: de verandering van het bodemvoedselweb als gevolg van moderne landbouw. Alle data/waarden die in deze blogpost worden gebruikt, zijn afkomstig van de 4 basistrainingen van de SoilFoodWeb school van Elaine Ingham.

Het bodemvoedselweb

Het bodemvoedselweb is uitgebreid besproken in deze blogpost. Onderstaande afbeelding geeft een samenvatting van het bodemvoedselweb weer. De schimmels en de bacterien zijn de primaire verteerders van plantaardig materiaal (2e orde trofisch niveau); zij worden gegeten door protozoa, nematoden en kleine geleedpotigen (3e orde trofisch niveau), die op hun beurt weer worden gegeten door grotere nematoden en grotere geleedpotigen (4e orde trofisch niveau), etc.

Klimaatverandering (7): Water is een broeikasgas; hoe kunnen we dat gebruiken als klimaatoplossing?

In de discussies over broeikasgassen is lang niet altijd helder wat de rol van water nu precies is. Dit is een broeikasgas, maar wordt niet meegenomen in de berekeningen bij het aardopwarmingsvermogen. Daarom een nieuwe duik in de broeikasgassen. Welke broeikasgassen zijn er? En wanneer is een gas een broeikasgas? En wat is de rol van water hierbij?

Welke gassen zijn broeikasgassen?

Broeikasgassen zijn die gassen die aan 2 voorwaarden voldoen. Deze studie zegt er het volgende over (vertaling Google Translate):
"In het InfraRood-gebied heeft straling voldoende energie om moleculen te laten roteren of trillen of beide, afhankelijk van bepaalde selectieregels.
Om rotatie-energie direct te verkrijgen, moet een molecuul een permanent dipoolmoment hebben, d.w.z. er moet een permanente ladingsscheiding in het molecuul zijn.
De regel voor het verkrijgen van trillingsenergie is iets anders; de specifieke trilling moet worden geassocieerd met een verandering in het dipoolmoment om IR-actief te zijn. Als een molecuul vibrerend actief is, kan het ook rotatie-energie verkrijgen en afstaan."

Klimaatverandering (6): Orkanen

Als gevolg van klimaatverandering zou de impact van orkanen kunnen toenemen, terwijl het aantal stormen gelijk kan blijven of zelfs kan afnemen (bron). De vraag is hoe het op dit moment staat met deze grotere impact. Daarom een duik in de wereld van de orkanen.

Voorwaarden voor vorming van orkanen

Er zijn verschillende voorwaarden waaraan voldaan moet worden om een orkaan te kunnen laten vormen (bron 1, bron 2):
1. De temperatuur van het water minimaal 27 graden zijn. Hierbij moet het water tot een diepte van 45 m deze minimum temperatuur hebben, hierbij spelen de warme golfstromen een belangrijke rol. Als de temperatuur lager is, zwakken stormen af; alleen bij 27 graden of meer kan een storm doorontwikkelen tot een orkaan.
2. Er moet een bestaande depressie zijn, die zich kan doorontwikkelen tot een zware storm of orkaan
3. Dankzij de draaiing van de aarde is er een draaiing van massa vanaf de evenaar naar het noorden of het zuiden (het Coriolis effect), en dit effect maakt het mogelijk dat orkanen kunnen ontstaan. De orkanen kunnen echter pas ontstaan op meer dan 480 km van de evenaar.
4. Vanaf zeeniveau tot grote hoogte moet de lucht vrij snel afkoelen, zodat er een vochtige en relatief onstabiele convectie is.
5. Ook de de lucht op 5000 m hoogte moet nog een hoge luchtvochtigheid hebben (zie ook deze video)
6. De wind moet de juiste kracht hebben in de verschillende luchtlagen, als 1 luchtlaag een te sterke luchtstroming heeft (scheerwinden), kan deze de orkaan uit elkaar trekken

Ons voedsel (26c): melk, vlees, voer en Omega6/Omega3 verhouding

De mensen (van ver) boven de 40 kennen de melk slogans misschien nog wel: "Melk is goed voor elk" of "melk de witte motor" (zie deze promotiefilm uit 1941, of beluister deze promotiemuziek uit 1962). Slogans van vroeger om Nederlanders aan de melk te krijgen, omdat Nederland een melkberg en boterberg had. En melk kan daarbij een bron zijn van allerlei voedingsstoffen, zoals: calcium, verschillende eiwiten, (on)gezonde vetten, bepaalde koolhydraten, fosfor, vitamine A, vitamine D, riboflavine (B2), niacine (B3), pantotheenzuur (B5) en cobalamine (B12).
De laatste tijd verschijnen er echter steeds meer berichten dat melk lang niet altijd goede invloed heeft, en dat melk misschien wel beter melk de witte sloper zou moeten heten. De vraag is echter wie er gelijk heeft, de promotieteams uit de jaren 40 tot 80, de critici van nu, of misschien wel beiden?
Als melk slecht is, voor wie is de melk dan eigenlijk slecht? En was deze dan altijd al slecht? Of is melk van nu eigenlijk niet meer te vergelijken met de melk uit de jaren 60? Want tussen 1960 en 2021 zijn er wel een aantal dingen structureel veranderd:

Ons voedsel (26b): melkconsumptie en lactose (in)tolerantie

De mensen (van ver) boven de 40 kennen de melk slogans misschien nog wel: "Melk is goed voor elk" of "melk de witte motor" (zie deze promotiefilm uit 1941, of beluister deze promotiemuziek uit 1962). Slogans van vroeger om Nederlanders aan de melk te krijgen, omdat Nederland een melkberg en boterberg had. En melk kan daarbij een bron zijn van allerlei voedingsstoffen, zoals: calcium, verschillende eiwiten, (on)gezonde vetten, bepaalde koolhydraten, fosfor, vitamine A, vitamine D, riboflavine (B2), niacine (B3), pantotheenzuur (B5) en cobalamine (B12).
De laatste tijd verschijnen er echter steeds meer berichten dat melk lang niet altijd goede invloed heeft, en dat melk misschien wel beter melk de witte sloper zou moeten heten. De vraag is echter wie er gelijk heeft, de promotieteams uit de jaren 40 tot 80, de critici van nu, of misschien wel beiden?
Als melk slecht is, voor wie is de melk dan eigenlijk slecht? En was deze dan altijd al slecht? Of is melk van nu eigenlijk niet meer te vergelijken met de melk uit de jaren 60? Want tussen 1960 en 2021 zijn er wel een aantal dingen structureel veranderd:

Ons voedsel (26a): zuivel productie en consumptie

De mensen (van ver) boven de 40 kennen de melk slogans misschien nog wel: "Melk is goed voor elk" of "melk de witte motor" (zie deze promotiefilm uit 1941, of beluister deze promotiemuziek uit 1962). Slogans van vroeger om Nederlanders aan de melk te krijgen, omdat Nederland een melkberg en boterberg had. En melk kan daarbij een bron zijn van allerlei voedingsstoffen, zoals: calcium, verschillende eiwiten, (on)gezonde vetten, bepaalde koolhydraten, fosfor, vitamine A, vitamine D, riboflavine (B2), niacine (B3), pantotheenzuur (B5) en cobalamine (B12).
De laatste tijd verschijnen er echter steeds meer berichten dat melk lang niet altijd goede invloed heeft, en dat melk misschien wel beter melk de witte sloper zou moeten heten. De vraag is echter wie er gelijk heeft, de promotieteams uit de jaren 40 tot 80, de critici van nu, of misschien wel beiden?
Als melk slecht is, voor wie is de melk dan eigenlijk slecht? En was deze dan altijd al slecht? Of is melk van nu eigenlijk niet meer te vergelijken met de melk uit de jaren 60? Want tussen 1960 en 2021 zijn er wel een aantal dingen structureel veranderd:

Verbeterde voedselproductie (4b): hoe ziet het wood wide web er eigenlijk uit?

In een eerdere blog is uitgebreid ingegaan op het Wood Wide Web. Het wood wide web bestaat uit de ectomycorrhiza die verbindingen leggen tussen planten (vooral bomen) en tegelijkertijd op zoek gaan naar nutrienten voor de planten waar ze mee zijn verbonden. Het wood wide web blijkt een belangrijke rol te spelen onder de grond: ze leveren nutrienten en water aan de planten/bomen, maar geven ook suikers en signaalstoffen door aan andere planten etc.
Het Wood Wide Web is echter maar een klein deel van het complexe ecosysteem onder onze voeten, zoals onderstaande afbeelding probeert duidelijk te maken.

Source: https://www.nature.com/articles/s41579-022-00695-z.epdf?sharing_token= zKlsAsTuRJHA82XfEse509RgN0jAjWel9jnR3ZoTv0PkPNkytQPPklIQBUdmp Memo8jymWoU7bOBSbGWnZv91h1NWS322Wz9OvPsPAMUmP0x Zigpb2YiSVG8qub0ehnS9VqZQnR4Yv119iTLOdkTbLxK-Xh6G68XS72XK3fnuAg%3D

Maar inzomend op dat ondergrondse wood wide web (de gele lijnen in bovenstaande afbeelding), dat netwerk verbindt kennelijk bomen met elkaar, hoe ziet dat wood wide web er dan uit? Hoe zijn de verbanden tussen planten? Hoe stromen de stoffen die door het netwerk gaan? Daar gaat deze blog over.
Voor deze blog is dankbaar gebruik gemaakt van de papers die zijn geciteerd in het fascinerende boek Verweven Leven van Merlin Sheldrake - als je meer over het Wood Wide Web wilt lezen, lees dit boek.

Regeneratief systeemontwerp (6): Wat kan de kledingindustrie bijdragen?

Een groeiende mensheid en een groeiende kledingconsumptie betekent een sterk toenemende vraag naar kleding. Onder druk van consumenten en klimaatverandering wil de kledingindustrie werken aan een betere ecologische voetafdruk (minder kunstmest, minder pesticiden, betere bodemkwaliteit, betere leef en werkomstandigheden voor personeel, minder CO2 productie, minder watergebruik). De productie van vezels door de landbouw moet dus duurzamer en beter. De vraag is hierbij, wat voor alternatieven zijn er voor handen? Daarom eerst een duik in de vezels, om daarna in te zoomen op een veelbelovende vezel.

Welke vezels zijn er zoal?

Om deze vraag te bekijken, moet eerst worden uitgezoomd: welke typen vezels zijn zoal in theorie beschikbaar? Er zijn namelijk tientallen verschillende vezels, en deze zijn onder te verdelen in 2 groepen: natuurlijke en in de fabriek geproduceerde vezels (zie onderstaande figuur).
De natuurlijke vezels kunnen afkomstig zijn van:

• de bast (bijvoorbeeld vlas waaruit linnen wordt gemaakt, maar ook bamboe), 
• bladeren (sisal), 
• de vruchtharen (katoen en kapok), 
• dierenvacht (wol van schapen), 
• zeer lange draden (zijde) 
• en uit mineralen (asbest). 

In de fabriek gemaakte vezels zijn:

• of anorganisch (glaswol) 
• of organisch (uit olie of andere producten). Hierbij kan verder onderscheid worden gemaakt in 
• synthetische (nylon, polyester, acryl etc) 
• en organische polymeren (uit suikers, rubber, cellulose (Rayon/viscose) of eiwitten).

Verbeterde voedselproductie (5b): nemen planten water op via hun bladeren?

Ernst Gotsch zegt in deze webinar (net na 1:40:00), fotosynthese is het opnemen van water uit de atmosfeer. Een interessante stelling die in eerste instantie tegen alle basisgegevens van planten ingaat.
Maar verder onderzoek laat zien dat Ernst Gotsch hier mogelijk een punt heeft, als hij doelt op de opname van water via de bladeren, in het engels Foliar Water Uptake (FWU) genoemd. Daarom een blogpost over de wateropname door planten boven de grond. Belangrijk hierbij is om te beseffen dat water op twee manieren door de plant kan worden opgenomen: als vloeibaar water en als waterdamp.
Op beide wordt in deze blogpost ingegaan.
Allereerst wordt gekeken hoe water stroomt. Eerst naar wateropname onder de grond en stroming in de plant om daarna te kijken naar de wateropname door de plant boven de grond (de FWU).

Hoe beweegt water in de bodem

Water beweegt in de bodem op basis van drukverschillen. Deze drukverschillen kunnen in verschillende eenheden worden uitgedrukt: Mega Pascal (MPa), bar of als logaritmische pf-waarde. Omdat er sprake is van een onderdruk wordt dit de zuigspanning genoemd. De zuigspanningen en pf-waardes voor de bodem in relatie tot wateropname zijn in onderstaande afbeelding weergegeven. Voor gezonde wateropname in de plant moet de pf-waarde onder de 4.2 blijven (onder het verwelkingspunt), wat betekent dat de zuigspanning in de bodem onder de -1,5 MPa moet blijven.

Ons voedsel (25): Soja

Soja is een gewas wat sterk in opkomst is, vanwege allerlei toepassingen. Tegelijkertijd heeft het ook allerlei gevolgen voor onze planeet, vooral vanwege de link met de kap van het tropisch oerwoud voornamelijk in Brazilie.
Daarom een duik in de diepte van de wereld van soja.
Milieudefensie heeft een onderzoek laten uitvoeren naar soja, wat Profundo in 2012 heeft gepubliceerd (zie hier het rapport). In hoofdstuk 2 wordt een goede uitleg gegeven over soja, waar in deze blog gebruik van is gemaakt.

Wat is soja

Soja is een peulvrucht en een eenjarig gewas (Glycine max) dat een eetbare boon oplevert met een hoog gehalte aan eiwitten (35 - 40%) en vetten (18 a 19%). Soja wordt geteeld in gematigde, subtropische en tropische klimaten.

Wereldwijde productie

De wereldwijde productie van soja is sterk gegroeid in de afgelopen 60 jaar. In 1961 was de productie (volgens OurWoldInData) ongeveer 27 MTon per jaar. Deze was in 2018 toegenomen tot 349 MTon per jaar. Dit komt neer op een gemiddelde jaarlijkse groei van de productie over een periode van 57 jaar van 4,6 % per jaar. Dat is enorm.
Alle top 5 producenten voor elk decennium zijn bepaald tussen 1961 en 2018, en deze negen landen zijn in onderstaande grafiek weergegeven (logaritmische schaal), op de rechter-as staat de mondiale productie op de linker-as de nationale productie.

Verbeterde voedselproductie (20): diversiteit is cruciaal voor herstel van de bodemvruchtbaarheid

In een heel groot deel van onze planeet neemt de bodemvruchtbaarheid af, de schatting is dat 24% van de wereldwijde productieve landbouwgronden zijn gedegradeerd (Bron). Herstel van de bodemvruchtbaarheid is dan ook cruciaal. Een nieuw onderzoek laat zien dat door een goede plantendiversiteit te creeren, de vruchtbaarheid kan worden hersteld. Over dit onderzoek gaat deze blog.

De uitvoering van de proef

De proef startte in 1994. Het veld was een stuk landbouwgrond, wat al 15 jaar niet meer in gebruik was. De bodem bestond uit een gedegradeerde zandbodem. Allereerst is in de zomer van 1993 alles doodgespoten met glyfosaat, en vervolgens is de toplaag van 6 to 8 cm verwijderd, om alle oude zaadjes, die in de bodem zouden zitten, ook te verwijderen. Vervolgens is de bodem meerdere keren geploegd. Het veld is daarna opgedeeld in 168 vakken (waarvan uiteindelijk 154 in gebruik zijn gebleven) van 9 bij 9 m en ingezaaid met 1 (32 veldjes), 2 (28 veldjes), 4 (29 veldjes), 8 (30 veldjes), of 16 (35 veldjes) random gekozen soorten uit een pool van 18 plantensoorten. Deze 18 soorten bestaan uit C3 en C4 grassen (grasses), kruidachtigen (matige vertaling van forbs) en vlinderbloemigen (legumes). Kunstmest is nooit toegepast gedurende de proef en om de hele proeflocatie stond een hek om te voorkomen dat dieren de proef zouden beinvloeden.
In het voorjaar, voor alles opkwam, werd het geheel afgebrand. En gedurende het jaar werd elk plot handmatig gewied om er voor te zorgen dat alleen de gezaaide soorten in dat betreffende plot zouden groeien (zie voor meer info deze website https://www.cedarcreek.umn.edu/research/experiments/e120).