21 september 2015

Ons voedsel (6a): Hoeveel energie is er nodig om eten op ons bord te krijgen?

Voedselproductie kost energie: of het nu gaat om het gebruik van tractors, kunstmest, pesticiden, of de logistiek om de boerderij heen, er is een enorme afhankelijkheid van energie. En die energie wordt op dit moment vooral geleverd door de olie. Zoals ik heb aangegeven in vorige blogs, is dit energiegebruik in de voedselproductie sterk toegenomen in de afgelopen decennia. Hoe verhoudt dit zich echter tot de geproduceerde hoeveelheid voedsel? Is door de stijgende voedselproductie en de stijgende opbrengst per hectare de energie input versus de energieoutput gelijk gebleven, of is deze ook gestegen?

De Japanse Schrijver Masanoru Fukuoka geeft in zijn boek "Sowing seeds in the desert" richtgetallen voor de input / output ratio voor voedsel productie in Japan en de Verenigde Staten (pagina 89 en 90),
Volgens de Masanoru Fukuoka resulteerde elke calorie die 50 jaar geleden (1942) in de Verenigde Staten werd gestoken in de productie van rijst in 2 calorieën input; 30 tot 40 jaar geleden (1952 / 1962) was dat 1 calorie input voor 1 calorie output en op het moment van schrijven (1992) koste het 2 calorieën input om 1 calorie output te genereren.
Vergelijkbare cijfers gelden voor Japan: ook daar resulteren elke 2 calorieën energie input voor rijst productie in 1 calorie output.
Kortom, onze voedselproductie keten produceert geen energie waar de mens van leeft, maar gebruikt energie om de mens van voedsel te voorzien.

Energie ratio in de Verenigde Staten

Het zou mooi zijn om hier Nederlandse cijfers naast te kunnen zetten. Deze lijken echter niet beschikbaar te zijn op het internet. Voor de Verenigde Staten is veel meer data te vinden. Gezien het feit dat ook in Nederland een grootschalige industrialisatie heeft plaatsgevonden, wordt aangenomen dat de getallen voor de VS vergelijkbaar zijn met die van Nederland.
Een eerste artikel (wat veel geciteerd en gebruikt wordt in andere onderzoeken) is het artikel van Steinhart en Steinhart uit 1974. Hierin is vergeleken hoeveel energie de productie, logistiek, koeling en voedselbereiding kost vergeleken met de geconsumeerde hoeveelheid energie. In dit artikel wordt dus niet alleen naar de productie op het land maar ook naar de hele keten gekeken, terwijl Masanoru Fukuoka alleen naar de productie op het land keek.
Als alleen wordt gekeken naar de energie-input van de landbouw productie, koste het in 1940 ongeveer 0,9 calorie om 1 calorie te produceren, in 1970 was dit gestegen naar ongeveer 1,95 calorieën input om 1 calorie te produceren. Dit zijn dus cijfers die redelijk vergelijkbaar zijn met die van Masanoru Fukuoka.
Als echter ook de verwerking, verpakking, transport en logistiek en bereiding in huis van het voedsel wordt meegenomen, koste het in 1940 4,9 calorieën om 1 calorie voedsel op het bord te krijgen, terwijl dit in 1970 was gestegen naar 8 calorieën.
Deze 8 calorieën lijken de afgelopen jaren redelijk gelijk gebleven te zijn: in onderstaande grafiek is de "energy return" weergegeven, dit is de omgekeerde ratio, de hoeveelheid geproduceerde energie gedeeld door de hoeveelheid energie die er is ingestopt. Deze was dus 0,125 in 1970 en is dat rond 2000 nog steeds.

Energie return bij voedselproductie
Bron: http://www.resilience.org/stories/2013-09-09/the-energy-return-of-energy-invested-of-US-food-production

De variatie per product en per regio is enorm

De ratio verschilt behoorlijk per product, zoals in onderstaande grafiek is te zien. Voor onze voedselproductie zijn er tussen de 4 tot 10 calorieën input nodig is om 1 calorie voedsel op ons bord te krijgen.

Energie inputs per calorie voedsel
Bron: https://learn.uvm.edu/foodsystemsblog/2014/07/10/meat-vs-veg-an-energy-perspective/

De energie die het kost om producten te produceren verschillen echter nog sterker. De roze delen van de balken geven de energie input:output ratio voor de productie weer. Deze varieert bij de 7 genoemde producten tussen de 0,2 en 4; bij granen is de verhouding dus 1 in op 5 uit: 1:5, er komt dus heel veel uit. Deze waarden zijn voor de productie in de Verenigde Staten. In andere gebieden is deze input:ouput ratio soms heel anders. In dit artikel wordt voor verschillende gewassen de input:output ratio weergegeven, waarbij ook is gekeken naar verschillende landen (indien beschikbaar).

Gewas Land I:O Ratio Land I:O Ratio
Mais India en Indonesië 1:1,08 Verenigde Staten 1:4,11
Graan Kenia 1:3,31 Verenigde Staten 1:2,57
Rijst India 1:0,79 Verenigde Staten 1:1,42
Sojabonen

Verenigde Staten 1:3,71
Aardappels

Verenigde Staten 1:2,76
Cassave Nigeria 1:7,57

Tomaten

Verenigde Staten 1:0,78
Sinaasappels

Verenigde Staten 1:1,11
Appels

Verenigde Staten 1:0,18

Dit overzicht maakt zichtbaar dat er een enorm verschil zit. Mais wordt in India en Indonesië bijna energie neutraal verbouwd, terwijl er in de Verenigde Staten 4 keer zoveel KJ uitkomt, als erin is gestopt. De verschillen tussen rijst uit de Verenigde Staten en India zijn daarentegen redelijk klein.
Appels kosten veel energie (vooral door enorm veel fungiciden en insecticiden die erop worden gespoten), terwijl sinaasappels meer energie opleveren dan erin is gestopt.
Kortom, wat betreft de productie van voedsel zijn de verschillen per product en tussen regio's echter heel erg groot. 
Ons voedsel is enorm afhankelijk van energie, mede door verwerking en distributie, waardoor voor elke calorie voedsel op ons bord zijn er al gauw 4 tot 10 calorieën nodig. 

ps: in een eerdere versie had ik de input:output ratio in de tekst na de tabel omgewisseld.

Geen opmerkingen: