De mens heeft op onze planeet een steeds grotere invloed. Deze invloed is vooral te zien rondom de
stijging van de broeikasgassen, klimaatverandering en verminderde bio diversiteit. Maar hoe staat het met de invloed van de landbouw op verwoestijning?
Antropogene transformatie
Algemeen lijkt te gelden dat waar veel mensen zijn geweest, hier een impact wordt achtergelaten. Hoe groter de bevolkingsdichtheid, hoe groter de impact. Het samenvoegen van heel veel historisch onderzoek heeft
inzicht gegeven in hoe de bevolkingsdichtheid in de afgelopen 5000 jaar gevarieerd heeft:
 |
| Bron: https://ourworldindata.org/wp-content/uploads/2013/05/world-maps-of-population-density-over-the-last-5000-years-goldewijk-beusen-and-janssen-2010.png |
Deze bevolkingsdichtheid kan worden vertaald naar menselijke invloed. Hieruit is vervolgens een kaart te destilleren van hoe lang de mens op een bepaalde plek op aarde al zijn invloed op het landschap laat gelden. Dit komt neer op het onderstaande beeld:
 |
| Bron: http://kelsocartography.com/blog/wp-content/uploads/2012/10/icQQv.jpg |
Als we deze figuur vergelijken met de drogere gebieden op de aarde wordt vrij snel duidelijk dat een groot deel van de wereld waar de mens lange tijd invloed heeft gehad ook aride gebieden zijn: Zuid Spanje, Noord Afrika en aantal gebieden in zuidelijk Afrika, het Midden Oosten, een groot deel van India, delen van noord China, Mexico en delen van het Andesgebergte.
 |
| Bron: http://www.greenfacts.org/en/desertification/figtableboxes/appendix-a.htm |
In 2000 leefde bijna 35% van de wereldbevolking in deze gebieden. Deze relatief droge gebieden beslaan ruim 40% van het landoppervlak.
Logischerwijs zijn deze droge gebieden ook de gebieden waar de druk op het rivierwater zeer hoog is, zoals onderstaande figuur laat zien.
 |
| Bron: http://www.wri.org/blog/2014/03/world%E2%80%99s-18-most-water-stressed-rivers |
Proces van verwoestijning in aride gebieden
Het ontginnen van aride gebieden moet met veel zorg gebeuren, anders kan het tot verwoestijning tot gevolg hebben. Zo kan de aanleg van grote irrigatiegebieden in aride gebieden door de grote hoeveelheid verdamping van water
verzilting van de bodem tot gevolg hebben, waardoor de gebieden niet meer voor landbouw te gebruiken zijn.
Bevolkingsgroei kan ontbossing tot gevolg hebben, waardoor bodem erosie en biologische degradatie optreedt, met mogelijke woestijnvorming tot gevolg: zo lijkt het ineenstorten van de
Maya beschaving mede veroorzaakt te zijn door ontbossing en (mogelijk daaruit voortvloeiende) droogte.
 |
| Bron: http://public.media.smithsonianmag.com/legacy_blog/46762_web.jpeg |
Het vernietigen van sociale structuren kan eveneens leiden tot een neerwaartse spiraal: zo is de
oorlog in Syrie mede terug te voeren op het vernietigen van oude graasrechten in 1958, waarop overbegrazing en verwoestijning van de Syrische steppe volgde, waardoor de bedoeinen hun pastoralistische leefgewoontes hebben moeten opgeven, en naar de stad zijn vertrokken.
Onderstaand schema laat zien hoe verwoestijning kan worden bereikt of voorkomen.
 |
| Bron: http://www.greenfacts.org/en/desertification/figtableboxes/figure-1-1.htm |
Belangrijkste manieren om verwoestijning te voorkomen zijn volgens het schema kleinschalige irrigatie met hoogrenderende gewassen om verzilting te voorkomen en goede wateropvang en bodembescherming om bodem erosie te voorkomen.
Conclusie
De huidige trend in de landbouw gaat volledig tegen deze trend in: grootschaliger, mining van rivieren en grondwater voorraden, zonder goede bodembeschermingsmiddelen. Als de trend van
meer grootschalige landbouw in opgekochte gronden in aride gebieden doorzet zal dit leiden tot nog meer verwoestijning, in plaats van het verminderen van verwoestijning.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten