Verbeterde voedselproductie (18): Schimmels maken hun eigen microklimaat

Paddenstoelen werden misschien ooit gezien als passieve eters die staan waar ze staan. Steeds meer blijkt echter dat ze aan allerlei actieve beinvloeding van hun omgeving doen. Sommige paddestoelen zijn regenmakers, daar ging een eerdere blog over: de sporen door allerlei fascinerende mechanismen de lucht in gelanceerd en sommige hiervan blijken zeer goede condensatiekernen te zijn. Sommige paddenstoelen blijken echter ook een microklimaat te creeeren waarbij ze een zachte bries veroorzaken, die hun sporen verspreidt.

Paddenstoelen zijn goed in water verliezen

De schimmelwetenschap is een relatief nieuwe wetenschap, pas in de laatste 20 tot 40 jaar wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar schimmels en paddenstoelen.
Hoe zorgen paddenstoelen ervoor dat hun sporen zich goed verspreiden? Onderzoek (artikel, nieuwsbericht) heeft laten zien dat sommige paddenstoelen (onderzocht zijn onder andere Agaricus californicus, Pleurotus ostreatus en Lentinula edodes) dit doen door water te verdampen tijdens de verspreiding van hun sporen. Als de paddenstoel klaar is om de sporen te verspreiden doet de paddenstoel niets om uitdroging /waterverdamping te voorkomen. Onderstaande afbeelding laat dit zien, in 48 uur verschromeld de paddenstoel en verliest enorm veel water. Grafiek B laat zien dat een levende, goed met schimmeldraden verbonden paddenstoel nog veel sneller water verliest dan planten of zelfs afgesneden paddenstoelen.

Bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4801285/

Waterverlies = microklimaat

Het verdampen van het water koelt de lucht rond de paddenstoel af. De afgekoelde lucht (zie de gaswet) is echter zwaarder dan warmere lucht in de verdere omgeving van de paddenstoel. Omdat deze lucht zwaarder is, beweegt deze opzij door de zwaartekracht, en ontstaat daardoor een zachte bries. Deze bries neemt de uitgestoten sporen mee. Hierdoor komen de sporen net iets verder terecht dan zonder de wind. Hierbij bleek dat hoe hoger de paddenstoel boven de grond stond, hoe groter het gebied was waarin de sporen terecht kwamen. Een groter gebied met sporen betekent meer kans op goede nieuwe plakken voor de paddenstoel om te groeien.

Bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4801285/

Conclusie

De wereld van de natuur zit op een wonderlijke manier in elkaar. En overal waar we onderzoek uitvoeren blijkt de natuur het lokale weer naar zijn hand te kunnen zetten, of het nu op macroschaal is (zie de blog reeks over hoe de natuur bijdraagt aan wolkenvorming), of op microschaal, bij sporenverspreiding van schimmels. De natuur beschikt over fenomenale eigenschappen!

Bronnen:

- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4801285/
- https://www.scientificamerican.com/article/mushrooms-make-wind-to-spread-spores/

Verbeterde voedselproductie (17b)            Verbeterde voedselproductie (19)