In een eerdere blog over bomen heb ik laten zien hoeveel bomen bijdragen. Aan wel 28 verschillende dingen kunnen bomen bijdragen. Van temperatuur regulering, tot het maken van neerslag, van meer vruchtbaarheid van de bodem tot het geven van eten. Bomen zijn zeer indrukwekkende organismen, die van vitaal belang zijn voor het leven op onze planeet. Toch gaat het niet goed met de bomen: Bossen en oerwouden verdwijnen namelijk met een zorgwekkende snelheid, 5 voetbalvelden per minuut...
In deze blog wil ik een beeld schetsen hoe het er met de bossen en oerwouden op onze planeet voor staat. Er is heel veel informatie hierover beschikbaar, het lastige hierbij is echter dat verschillende methoden worden gebruikt, waardoor niet alles goed op elkaar aansluit. Het grote beeld is echter wel vergelijkbaar.
Echter, er verdwijnen 109 bomen per jaar, grofweg op een gebied van 20 miljoen hectare (2015); dit komt neer op 1,5 gekapte boom per persoon per jaar. Op deze manier hebben we dus (zonder bevolkingsgroei) in 260 jaar geen boom meer over op onze planeet. Voor de mens zijn invloed op planeet aarde liet gelden, waren er ongeveer 2 keer zoveel bomen.
Geschat wordt dat er tussen 1990 en 2008 is er 239 miljoen hectare bos gekapt, wat neerkomt op 13,3 miljoen hectare per jaar. Gemiddeld 14,2 miljoen ha tussen 1990 en 2000 en gemiddeld 12,2 miljoen ha tussen 2000 en 2008. De houtkap is in de laatste periode dus iets afgenomen. Het grootste deel van de ontbossing vindt plaats in zuid oost Azie, zuid Amerika en Sub sahara Afrika, oftewel het tropische deel van onze planeet, waar zich ook de meeste bossen bevinden.
Waar de boomkap iets is gedaald tussen 2000 en 2008 ten opzichte van 1990 tot 2000 is de boomkap sinds 2010 weer sterk aan het stijgen.
Deze kap vindt nog steeds merendeels plaats in de tropen: de helft van deze kap gebeurt in landen zoals Indonesie, Brazilie en Congo.
Deze enorme bomen kap betekent dat er gemiddeld 5 voetbalvelden per minuut wordt gekapt, per dag een bosgebied ter grootte van New York verdwijnt en elk jaar een bosgebied ter grootte van Italie.
De belangrijkste reden voor tropische ontbossing is de grootschalige commerciele landbouw. De rijke landen zijn op zoek naar land voor het verbouwen van wat zij nodig hebben (landgrabbing, zie mijn eerder blog hierover).
Forest Trends heeft een zeer uitgebreid rapport geschreven (rapport en samenvatting) waar het volgende beeld uit naar voren komt:
- 71% van de ontbossing in de tropen tussen 2000 en 2012 is vanwege commerciele landbouw.- 49% van de tropische ontbossing was illegaal voor commerciele landbouw,
- Tropische ontbossing wordt voornamelijk veroorzaakt voor 4 productgroepen: Veeteelt voor vlees en leer, soja, palmolie en hout voor ons hout, papier (eucalyptes bossen) en hout pulp etc. 70% van alle international verhandelde soja, 32 % van alle rundvlees en alle palm olie zijn afkomstig landen met tropische bossen.
Elke boom beschermen door het een natuurgebied te maken gaat nooit lukken, en zelfs als de boom wordt beschermd, kan deze alsnog illegaal worden gekapt. Een extra probleem in veel landen is de bevolkingsdruk, waardoor steeds meer brandhout voor het koken en constructiehout voor het nieuwe woningen nodig zijn. En als ik de boom vandaag niet kap, doet de buurman het morgen (tragedy of the commons).
Vanuit deze hoek, grassrootlevel, is er echter ook hoop: daar waar bomen persoonlijk eigendom worden (zie bijvoorbeeld wat dankzij FMNR in Niger is gebeurt), is dit een duidelijke prikkel om meer bomen te planten, wat met de FMNR aanpak dan ook zeer goed blijkt te werken. Daar zijn door lokale boeren in 20 jaar op 5 miljoen hectare landbouwgrond bomen geplant, die een enorm positieve impact hebben gehad op de landbouwproductie en de leefomstandigheden van de boeren ter plaatse. Met het steeds bekender worden van het succes van FMNR in Niger verspreid dit zich op dit moment als een lopend vuurtje door Afrika (zie bijvoorbeeld deze FMNR-video voor de Tanzania).
Zoals bij alle oplossingen moet het echter nooit een silver-bullet oplossing worden. Helaas wordt het wel zo toegepast: FMNR is door sommigen gereduceerd tot het planten van 1 soort boom (de wonderboom, Faidherbia albida). Hiermee wordt het gereduceerd tot het creeeren van een monocultuur, en elke monocultuur valt echter op een gegeven moment ten prooi aan ziektes, en dat is wel wat zich op dit moment helaas lijkt te ontwikkelen.
Deze beide studies hebben gekeken naar de ondergang van de Maya's. Het lijkt erop dat droogtes, die zijn ontstaan door grootschalige ontbossing, hebben geleid tot de ondergang van het rijk van de Maya's.
Kijkend naar de 28 dingen die bomen kunnen bijdragen is het niet zo raar dat er droogtes komen als de bomen worden gekapt: zo stabiliseren bomen de temperatuur (lagere maximum en hogere minimum temperatuur), houden ze water vast, zorgen ze voor meer infiltratie van water in de bodem en kunnen ze wolken vorming en dus de hoeveelheid regen bevorderen, doordat ze zowel water verdampen als condensatiekernen voor wolkenvorming kunnen loslaten.
Gezien de grootschalige ontbossing, de enorme erosie (zie deze blog) en een nog steeds toenemende bevolking gaan we - als we de huidige manier van landbouw en ontbossing doorzetten - de Maya's achterna.
De uitdaging voor de komende decennia is dan ook vooral, hoe kunnen we met een groeiende bevolking en een groeiende vraag naar voedsel en dus naar landbouwgrond toch voldoende bomen houden. Ik denk dat de sleutel ligt in de integratie van bomen en landbouw: agroforestry. Onderstaande video laat zien wat voor fascinerende mogelijkheden dit biedt.
- https://www.forest-trends.org/wp-content/uploads/2014/09/doc_4718.pdf
- https://www.washingtonpost.com/posteverything/wp/2016/03/11/almost-everything-you-buy-from-cereal-to-mascara-is-killing-the-rain-forest/
- Dataset van wereldwijde verandering van bossen:http://earthenginepartners.appspot.com/science-2013-global-forest/download_v1.4.html
- Database met bosbedekking en landgebruik:https://www.globalforestwatch.org/map
In deze blog wil ik een beeld schetsen hoe het er met de bossen en oerwouden op onze planeet voor staat. Er is heel veel informatie hierover beschikbaar, het lastige hierbij is echter dat verschillende methoden worden gebruikt, waardoor niet alles goed op elkaar aansluit. Het grote beeld is echter wel vergelijkbaar.
Hoeveel bomen zijn er eigenlijk en hoe snel verdwijnen deze eigenlijk?
In 2015 is door Yale universiteit een studie voltooid naar het aantal bomen op onze planeet. In 2015 bleken er 3,04*1012 bomen te zijn op onze planeet. Dat komt neer op 400 bomen per persoon.Echter, er verdwijnen 109 bomen per jaar, grofweg op een gebied van 20 miljoen hectare (2015); dit komt neer op 1,5 gekapte boom per persoon per jaar. Op deze manier hebben we dus (zonder bevolkingsgroei) in 260 jaar geen boom meer over op onze planeet. Voor de mens zijn invloed op planeet aarde liet gelden, waren er ongeveer 2 keer zoveel bomen.
Geschat wordt dat er tussen 1990 en 2008 is er 239 miljoen hectare bos gekapt, wat neerkomt op 13,3 miljoen hectare per jaar. Gemiddeld 14,2 miljoen ha tussen 1990 en 2000 en gemiddeld 12,2 miljoen ha tussen 2000 en 2008. De houtkap is in de laatste periode dus iets afgenomen. Het grootste deel van de ontbossing vindt plaats in zuid oost Azie, zuid Amerika en Sub sahara Afrika, oftewel het tropische deel van onze planeet, waar zich ook de meeste bossen bevinden.
 |
| Bron: http://ec.europa.eu/environment/forests/pdf/1.%20Report%20analysis%20of%20impact.pdf |
 |
| Bron: https://www.theguardian.com/environment/ng-interactive/2018/jun/27/one-football-pitch-of-forest-lost-every-second-in-2017-data-reveals |
Deze kap vindt nog steeds merendeels plaats in de tropen: de helft van deze kap gebeurt in landen zoals Indonesie, Brazilie en Congo.
 |
| Bron: https://www.theguardian.com/environment/ng-interactive/2018/jun/27/one-football-pitch-of-forest-lost-every-second-in-2017-data-reveals |
Waarom de boomkap maar niet is te stoppen
Het blijkt erg lastig te zijn om boskap te stoppen, hoeveel beschermende maatregelen er ook genomen worden.De belangrijkste reden voor tropische ontbossing is de grootschalige commerciele landbouw. De rijke landen zijn op zoek naar land voor het verbouwen van wat zij nodig hebben (landgrabbing, zie mijn eerder blog hierover).
Forest Trends heeft een zeer uitgebreid rapport geschreven (rapport en samenvatting) waar het volgende beeld uit naar voren komt:
- 71% van de ontbossing in de tropen tussen 2000 en 2012 is vanwege commerciele landbouw.- 49% van de tropische ontbossing was illegaal voor commerciele landbouw,
- Tropische ontbossing wordt voornamelijk veroorzaakt voor 4 productgroepen: Veeteelt voor vlees en leer, soja, palmolie en hout voor ons hout, papier (eucalyptes bossen) en hout pulp etc. 70% van alle international verhandelde soja, 32 % van alle rundvlees en alle palm olie zijn afkomstig landen met tropische bossen.
 |
| Bron: https://www.forest-trends.org/wp-content/uploads/2014/09/doc_4719.pdf blz 8 |
Elke boom beschermen door het een natuurgebied te maken gaat nooit lukken, en zelfs als de boom wordt beschermd, kan deze alsnog illegaal worden gekapt. Een extra probleem in veel landen is de bevolkingsdruk, waardoor steeds meer brandhout voor het koken en constructiehout voor het nieuwe woningen nodig zijn. En als ik de boom vandaag niet kap, doet de buurman het morgen (tragedy of the commons).
Vanuit deze hoek, grassrootlevel, is er echter ook hoop: daar waar bomen persoonlijk eigendom worden (zie bijvoorbeeld wat dankzij FMNR in Niger is gebeurt), is dit een duidelijke prikkel om meer bomen te planten, wat met de FMNR aanpak dan ook zeer goed blijkt te werken. Daar zijn door lokale boeren in 20 jaar op 5 miljoen hectare landbouwgrond bomen geplant, die een enorm positieve impact hebben gehad op de landbouwproductie en de leefomstandigheden van de boeren ter plaatse. Met het steeds bekender worden van het succes van FMNR in Niger verspreid dit zich op dit moment als een lopend vuurtje door Afrika (zie bijvoorbeeld deze FMNR-video voor de Tanzania).
Zoals bij alle oplossingen moet het echter nooit een silver-bullet oplossing worden. Helaas wordt het wel zo toegepast: FMNR is door sommigen gereduceerd tot het planten van 1 soort boom (de wonderboom, Faidherbia albida). Hiermee wordt het gereduceerd tot het creeeren van een monocultuur, en elke monocultuur valt echter op een gegeven moment ten prooi aan ziektes, en dat is wel wat zich op dit moment helaas lijkt te ontwikkelen.
We staan op een kruispunt
Twee studies uit 2012 (1, 2 en achtergrondartikel hierover) hebben laten zien wat ons mogelijk te wachten staat als we doorgaan met het grootschalig kappen van bomen:Deze beide studies hebben gekeken naar de ondergang van de Maya's. Het lijkt erop dat droogtes, die zijn ontstaan door grootschalige ontbossing, hebben geleid tot de ondergang van het rijk van de Maya's.
Kijkend naar de 28 dingen die bomen kunnen bijdragen is het niet zo raar dat er droogtes komen als de bomen worden gekapt: zo stabiliseren bomen de temperatuur (lagere maximum en hogere minimum temperatuur), houden ze water vast, zorgen ze voor meer infiltratie van water in de bodem en kunnen ze wolken vorming en dus de hoeveelheid regen bevorderen, doordat ze zowel water verdampen als condensatiekernen voor wolkenvorming kunnen loslaten.
Gezien de grootschalige ontbossing, de enorme erosie (zie deze blog) en een nog steeds toenemende bevolking gaan we - als we de huidige manier van landbouw en ontbossing doorzetten - de Maya's achterna.
De uitdaging voor de komende decennia is dan ook vooral, hoe kunnen we met een groeiende bevolking en een groeiende vraag naar voedsel en dus naar landbouwgrond toch voldoende bomen houden. Ik denk dat de sleutel ligt in de integratie van bomen en landbouw: agroforestry. Onderstaande video laat zien wat voor fascinerende mogelijkheden dit biedt.
Bronnen en achtergrondinfo:
- http://ec.europa.eu/environment/forests/pdf/1.%20Report%20analysis%20of%20impact.pdf- https://www.forest-trends.org/wp-content/uploads/2014/09/doc_4718.pdf
- https://www.washingtonpost.com/posteverything/wp/2016/03/11/almost-everything-you-buy-from-cereal-to-mascara-is-killing-the-rain-forest/
- Dataset van wereldwijde verandering van bossen:http://earthenginepartners.appspot.com/science-2013-global-forest/download_v1.4.html
- Database met bosbedekking en landgebruik:https://www.globalforestwatch.org/map
Geen opmerkingen:
Een reactie posten